TÜİK verilerine göre bile her beş çekirdek aileden biri yoksulluk sınırının altında yaşıyor. 2024 yılında 187 bin 343 çift boşanırken, fertlerin yüzde 72.2’si 29 yaşına kadar ebeveynleri ile yaşıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 aile verilerini açıkladı. Açıklanan verilere göre Türkiye’de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün, azalma eğilimi göstererek 2024 yılında 3,11 kişiye düştüğü görüldü. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il Şırnak olurken en düşük olduğu iller ise Giresun ve Çanakkale oldu. Aynı zamanda tek kişilik hanehalklarının oranı arttı. 2016 yılında yüzde 14,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranının 2024 yılında yüzde 20’ye yükseldiği görüldü.
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarının oranı, 2016 yılında yüzde 66,4 iken 2024 yılında yüzde 63,5’e geriledi. Diğer yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı ise 2023’te 13,2 iken 2024’te 13,3 oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranı ise 2016 yılında yüzde 2,4 iken 2024 yılında yüzde 3,2’ye yükseldi.
Hanehalklarının yüzde 10,9’unu tek ebeveyn ve çocukları oluşturdu
Türkiye’de 2024 yılında toplam hanehalklarının yüzde 10,9’unu tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Toplam hanehalklarının yüzde 2,6’sını baba ve çocuklardan oluşan, yüzde 8,4’ünü ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oluşturduğu görüldü.
2024 yılında toplam hanehalkı sayısının 26 milyon 599 bin 261 olduğıunun bilgisi verilen rapora göre, hanelerin yüzde 42,8’inde 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunduğu görüldü. Hanelerin yüzde 19’unda 0-17 yaş grubunda bir çocuk, yüzde 14,6’sında iki çocuk, yüzde 6’sında üç çocuk, yüzde 2’sinde dört çocuk, yüzde 1,1’inde ise beş ve daha fazla çocuk bulunduğu görüldü.
4 haneden birinde en az bir yaşlı fert bulunuyor
Türkiye’de 2024 yılında toplam 26 milyon 599 bin 261 haneden 6 milyon 726 bin 583’ünde yaşlı nüfus olarak tanımlanan, 65 ve daha yukarı yaşta en az bir fert bulunduğu bilgisi verilen rapora göre, hanelerin yüzde 25,3’ünde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü. En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 726 bin 583 hanenin 1 milyon 750 bin 900’ünü tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu.
29 yaşına kadar aileyle yaşayanların oranı yüzde 72.6
ADNKS sonuçlarına göre 2024 yılında, 25-29 yaş grubunda ve hiç evlenmemiş olan 3 milyon 374 bin 686 kişiden 2 milyon 450 bin 869 kişinin anne ve/veya babası ile birlikte yaşadığı görüldü. Diğer bir ifadeyle, 25-29 yaş grubunda hiç evlenmemiş olup ebeveynleri ile yaşayanların oranı toplamda yüzde 72,6 oldu. Bu oranın yüzde 44,8’ini erkekler, yüzde 27,9’unu ise kadınlar oluşturdu.
Akraba evliliği oranı geçen yıla göre arttı
Evlenme istatistikleri sonuçlarına göre, 2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9’unun akraba evliliği olduğu ve bu oranın sonraki yıllarda sürekli düşüş göstererek 2019 yılında yüzde 4, 2023 yılında yüzde 3,2, 2024 yılında ise yüzde 3,3 olduğu görüldü.
ADNKS sonuçlarına göre, 2024 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış bireylerin oranı yüzde 8,1 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,4’ünün hala/dayı çocukları ile yüzde 27,2’sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,4’ünün ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.
Anne babası vefat etmiş çocuk sayısı 5 bin 276
Raporda yer verilen ADNKS sonuçlarına göre, 2024 yılında Türkiye’de toplam 21 milyon 817 bin 61 çocuk içinde, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının 5 bin 276, babası vefat etmiş çocuk sayısının 258 bin 515, annesi vefat etmiş çocuk sayısının ise 81 bin 373 olduğu görüldü.
Cinsiyete göre incelendiğinde, hem annesi hem babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 2 bin 740, kız çocuk sayısının 2 bin 536, babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 132 bin 301, kız çocuk sayısının 126 bin 214, annesi vefat etmiş erkek çocuk sayısının 41 bin 500, kız çocuk sayısının 39 bin 873 olduğu görüldü.
Raporda yer verilen Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının verilerine göre 2024 yılında Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 15 bin 135 olduğu görüldü. Mevcut koruyucu aile sayısı 8 bin 719, koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 10 bin 430 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 2024 yılında 589 oldu.
Boşanma davalarında çocukların yüzde 74.4’ü anneye verildi
Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 2024 yılında 187 bin 343 çift boşanırken 186 bin 536 çocuk velayete verildi. Boşanma davaları sonucu, çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Çocukların velayetinin yüzde 74,4’ü anneye, yüzde 25,6’sı babaya verildi.
Geniş ailelerin yüzde 26,9’u yoksulluk sınırının altında yaşıyor
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen sınıra göre yoksulluk oranı 2024 yılında yüzde 21,2 olarak gerçekleşti.
Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının yüzde 11,7’sinin, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 20,9’unun, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 26,9’unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise yüzde 15,3’ünün yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.
Her 3 haneden 1’i sağlıksız barınma koşullarında yaşıyor
Her 3 hane halkından 1’inin kötü ve sağlıksız barınma koşullarında yaşadığı görüldü. Hanehalkının yüzde 31,3’ü konutunda sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. sorunla karşılaştı. Nüfusun yüzde 30,2’si izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşadı. Hanelerin yüzde 10,7’si de suç veya şiddet olayları ile yoğun bir şekilde karşılaştı. EVRENSEL