İran hangi yönetim şekliyle yönetiliyor, İran’da en yetkili isim kim?

İran - İsrail geriliminin ardından İran'ın yönetim şekli en çok merak edilen konular arasında yer aldı. İran, benimsediği yönetim biçimiyle dünyadaki pek çok devletten farklı bir yapıya sahiptir. Peki İran hangi yönetim şekliyle yönetiliyor, İran'daki en yetkili isim kim?

İran Hangi Yönetim Şekliyle Yönetiliyor?

1 Nisan 1979'da kurulan İran İslam Cumhuriyeti, kendine özgü bir siyasi sistemle yönetiliyor. Anayasa'ya göre egemenlik; yasama, yürütme ve yargı organları tarafından kullanılıyor. Ancak tüm bu erkler, "Devrim Rehberi" olarak bilinen en üst düzey liderin denetimi altında faaliyet gösteriyor. Anayasa çerçevesinde yürütme erkinin başında Cumhurbaşkanı bulunsa da, iç ve dış politikaların ana hatlarını belirleme ile silahlı kuvvetler ve güvenlik birimlerinin yönetimi gibi kritik yetkiler doğrudan Devrim Rehberi'nin yetki alanında yer alıyor.

En Yetkili İsim Kim, Devrim Rehberi'nin Yetkileri Nelerdir?

İran'ın en yetkili ismi Devrim Rehberi'dir. Bu makamda şu an Ayetullah Ali Hamaney bulunmaktadır. Devrim Rehberi, silahlı kuvvetlerin komutanlığı, emniyet güçlerinin sevk ve idaresi yetkileri ve ülkenin genel iç-dış politikalarının belirlenmesi gibi geniş yetkilere sahiptir.

İran İslam Cumhuriyeti'nde yasama yetkisi, halk oyuyla seçilen 290 milletvekilinden oluşan İslami Danışma Meclisi'ne aittir. İran Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olarak görev yapar ve halk tarafından seçilir. Ancak aday olabilmek için, Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin onayını almak zorundadır. Cumhurbaşkanı hükümeti kurar ve iç politikada sınırlı yetkilere sahiptir. Dış politikada ise Devrim Rehberi'nin onayı ve yönlendirmesi esastır. Bu sürecin ardından yasalar resmiyet kazanır. Son parlamento seçimleri ise 1 Mart 2024 tarihinde yapılmıştır.

Son seçimlerde, 28 Haziran 2024'te yapılan birinci tur ve 5 Temmuz 2024'teki ikinci tur sonucunda Mesud Pezeşkiyan oyların %53,6'sını alarak İran'ın 9. Cumhurbaşkanı seçildi.