“Fosfogeddon” krizini çözen bilim insanı 75 bin sterlinlik ödülü kazandı

Fosfor, dünyaya gıda sağlamada hayati önem taşıyan gübrelerin temel bir bileşeni.

Ancak aynı zamanda, fosfat olarak bilinen bu fosfor bileşiklerinin nehirlere, göllere ve akarsulara yayılması, balık stoklarını ve deniz yaşamını büyük ölçüde öldüren alg patlamalarını yayıyor.

İngiliz The Guardian gazetesinde yer alan habere göre bu çarpıcı uyumsuzluk, şimdi dikkat çekici basitlikte bir proje tarafından ele alınıyor. Wells, Somerset merkezli Rookwood Operations şirketi, fosfatların sorunlu bölgelerden çıkarılmasını ve daha sonra tarım arazilerinde yeniden kullanılmasını sağlayan bir ürün piyasaya sürdü.

Bu hafta, şirketin kurucularından Jane Pearce, projenin kurulmasındaki rolü nedeniyle 75 bin sterlinlik Innovate UK Yenilikçi Kadınlar Ödülü'ne layık görülecek. Pearce geçen hafta Observer'a verdiği demeçte, “Ürünümüzün basit bir amacı var: Fosfatları gerçek zarara yol açtıkları nehir ve göllerden alıp basit bir şekilde tarım arazilerine taşımak ve burada ürün yetiştirmede kullanmak” dedi.

"TOPRAĞIN KALİTESİNE ARTIRACAK"

İlgi çekici transferin anahtarı basitçe Fosfat Giderme Malzemesi veya PRM olarak bilinen bir maddedir. Yakın zamanda geliştirilen bu madde Somerset'teki yerel bir su şirketinde denenmek üzere ve birkaç ay içinde de ulusal bir şirkette test edilecek.

Rookwood Operations'ı ortağı Liam ve bir arkadaşı Josh Hares ile birlikte kuran Pearce, şunları söyledi: “Esasen geliştirdiğimiz PRM, fosfatları emen bir sünger gibi davranıyor. Mümkün olduğunca çok fosfat emene kadar açık bir kapta suda bekletiliyor ve daha sonra tarım arazilerine aktarılıyor. PRM tamamen doğal malzemelerden üretildiği için bir tarlaya yerleştirilebilir ve fosfatlı gübresinin ekinler tarafından alınması için orada bırakılabilir. PRM kendi başına toprağın kalitesini arttıracaktır.”

PRM üretimi, bilim insanları tarafından “fosfogeddon” olarak adlandırılan ve giderek büyüyen bir krizin en ilgi çekici gelişmelerinden biri.

8 MİLYAR NÜFUSU BESLİYOR

Fosfatların yaşam için gerekli olduğu biliniyor. Kemikler ve dişler büyük ölçüde kalsiyum fosfattan yapılırken, DNA'nın yapısına önemli destek sağlayan bir fosfat omurgası bulunuyor.

Yine de fosfatların gübrelerdeki hayati rolü (her yıl dünya çapında yaklaşık 50 milyon ton fosfatlı gübre satılıyor ve gezegenin 8 milyar nüfusunun beslenmesinde kilit rol oynuyor) fosfat rezervlerinin kuruduğu anlamına geliyor.

Sadece Fas, Batı Sahra ve Çin'de önemli miktarda fosfat bulunurken, ABD'deki rezervler önceki seviyelerin yüzde 1'ine düşmüş durumda. İngiltere ise her zaman ithalata bağımlı olmuştur.

Pearce, “Geliştirdiğimiz şey, gerçekten endişe verici bir çevre sorunu üzerinde çok geniş bir etkiye sahip olabilecek basit bir malzeme. Bu ülkede fosfat kullanımını dengeleyeceğini ve diğer ülkelerden mayınlı malzeme ithal etme ihtiyacımızı azaltacağını umuyoruz. Bu sadece çevreye yardımcı olabilir” diye konuştu.