Bu yıl daralan sektörler 2025’in 2. yarısından umutlu

İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkan Yar­dımcısı Mustafa Paşahan: ih­racat için genelde zor bir yıl olan 2024’ün ha­zır giyim ve konfeksiyon gibi emek yoğun sek­törler özelinde çok daha sıkın­tılı geçtiğine işaret eden İHKİB Başkanı Mustafa Paşahan, “Zor­lanmamızda küresel pazarlarda talebin iki yıldır yavaş seyretme­sinin elbette etkisi var. Ama asıl sorun ülkemizde maliyetlerle kur arasındaki makasın açılma­sından kaynaklanıyor” dedi.

Paşahan, yaşadıkları zorlukla­rı şöyle anlattı: “Girdi maliyetle­rindeki yüksek artışlara rağmen döviz kurunun yatay seyri nede­niyle fiyat tutturmakta zorlanı­yoruz. Öyle ki üretim maliyet­lerinde dolar bazında Asya’daki rakiplerimize göre yüzde 40-50, Avrupa’daki bazı ülkelere göre yüzde 15-20 daha pahalıyız. Do­layısıyla rekabet gücümüzü kay­bettik. 2023’ü 2022’ye göre yüz­de 9,2 ekside, 19,3 milyar dolar ihracatla kapatmıştık. Daralma bu yıl da devam ediyor. 2024’ü ancak 18 milyar doların biraz üs­tünde tamamlayabileceğimizi öngörüyoruz.”

Paşahan, “Mevcut gidişa­ta baktığımızda 2025’in ilk ya­rısının da zor geçeceğini söyle­mek durumundayım. Toparlan­ma için kısa vadede iki konuda adım atılması gerekiyor. Önce­likle döviz kuru girdi maliyet­lerine paralel hareket etmeli. Ayrıca ham madde ithalatında uygulanan ilave vergilerin ve re­ferans fiyatın gözden geçirilme­si gerekiyor” dedi. Paşahan, is­tihdam teşvik ve desteklerinin artırılmasının da önemli oldu­ğunu belirterek, "Aksi takdirde 2025’teki hazır giyim ve konfek­siyon ihracatımız da arzu etti­ğimiz düzeylere ulaşamayacak. İyimser senaryoda ise 2025 ih­racatımızın 19 milyar dolar ci­varında gerçekleşeceğini öngö­rüyoruz” dedi.

2025, dış ticarette 2024’ü aratmayacak

Dış Ticarete Yön Verenler Derneği (DIŞYÖNDER) Baş­kanı Dr. Hakan Çınar:

Türkiye dış ticareti için “2024 parlak ol­masa da dünyadaki ve özellikle Batı’daki resesyona rağmen çok da ka­ramsar bir tablo ortaya koyma­dı” diyen DIŞYÖNDER Başkanı Dr. Hakan Çınar, ihracatın yüzde 60’a yakınının gerçekleştirildiği Avrupa’daki resesyonun ihracat için bir gerileme oluşturmasının kaçınılmaz olduğunu açıkladı. Hakan Çınar, “Buna rağmen, re­el olarak bakıldığında ve geçmiş senelerle kıyaslandığında dik­kate değer bir düşüşün olmadığı, hatta bazı ülkelere ihracatımı­zın arttığını söyleyebiliriz” dedi. Çınar, 2025’e yönelik ise şunları belirtti:

“2025’in dış ticaret açısından parlak bir yıl olacağını söyle­mek iyimser bir yaklaşım olur. 2025’in de 2024 kadar zor bir yıl olacağını, rakamlarda kayda de­ğer bir değişimin olmayacağı­nı, neredeyse 2024 ile çok yakın verilere ulaşacağımızı söyleye­bilirim. Para politikası ile bera­ber faizlerin etkisiyle ihracat­çılarımızın yeniden atağa ge­çebilmesinin ise ancak 2025’in sonlarında veya 2026’nın ba­şında geçeceğinin altını kalın çizgilerle çizmek isterim. 2025 tam anlamı ile 2024’ün bir kop­ya yılı olacak.”

Personel bulmakta zorlanacağız

Türkiye Ayakkabı Sanayi­cileri Derneği (TASD) Baş­kanı Berke İçten: Ayakkabı sektörü için 2024’ün, 2023’ten çok daha zor ve dış ticaret den­gesinin ihracat aleyhine bozul­duğu bir yıl olduğuna dikkat çe­ken Türkiye Ayakkabı Sanayi­cileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, “Çok değil birkaç yıl öncesine kadar ayakkabı sektörümüz 400-500 milyon dolar dış ticaret fazlası veriyor­du. Ancak girdi maliyetlerinde­ki olağanüstü artışa rağmen dö­viz kuru yatay seyrettiği için re­kabet gücümüzü büyük ölçüde kaybettik. Bu koşul­larda reka­bet etme şansımız giderek azalıyor” dedi.

İhracatın daralıp ithalatın patlaması, aynı zamanda her geçen ay yeni fabrikaların ka­panmasının işsizliğin artma­sı anlamına geldiğini belirten Berke İçten, şu noktalara dikkat çekti: “Bu gidişle işler yoluna girdiğinde üretim yapacak fab­rika, çalışacak kalifiye perso­nel bulmakta zorlanacağız. En azından ham madde ve yan sa­nayi tedarikinde ayakkabı üre­ticisinin elinin rahatlatılması, yan sanayi ve ara ürünlerin it­halatında yüzde 100’ü aşan ver­gilerin makul seviyelere indiril­mesi gerekiyor.”

İçten, "2025’in ikinci yarı­sından itibaren ayakkabı ihra­catında yeniden bir artış tren­di yakalayabileceğimizi ön­görüyoruz.” İçten, son olarak yılbaşından itibaren e-ticarete uygulanması planlanan yüzde 15’lik stopaj vergisinin sektör­leri açısından sakınca barındır­dığını kaydetti.

Temmuz-ekim dönemi satışlar adet bazında 30-40 daraldı

Birleşmiş Markalar Der­neği (BMD) Başkanı Sinan Öncel: BMD Başkanı Sinan Öncel, çatısı altında bulunan 517 markayla gıda dışı organize perakende söktürünü önemli temsilci­lerinin yer aldığı üye­leri arasın­da yaptığı anketler­den elde ettikle­ri veriler ışığında 2024’ün ilk yarısının genel olarak verimli geçtiğini belirtti. “İlk altı ayda üyelerimizin yarıdan fazlasının adet satışlarında sınırlı da olsa artış gözlemledik. Adet satışlarındaki artış ve enflasyon etkisiyle cirolarımız da yüksel­di” diyen Öncel, “Ancak yılın ikinci yarısıyla birlikte adet sa­tışlarında hem aylık hem de yıl­lık bazda gerilemenin olduğu bir döneme girdik.

Temmuz-Ekim döneminde üye markalarımı­zın adet satışları ortalama yüz­de 30-40 düştü. Ekim ayında ci­rolardaki artış da enflasyonun altında kaldı ” açıklaması yaptı. Dört aylık daralma döneminin kasımla birlikte şimdilik so­na erdiğini belirten Öncel, “Bü­tün bir aya yayılan indirimler nedeniyle kasım ayında ortala­ma adet satışlarında yüzde 20 civarında bir artış oldu. Yılbaşı alışverişi nedeniyle aralık ayı­nın ikinci yarısının da hareketli geçmesini bekliyoruz” dedi.