Barışa giden yol Türkiye'den geçecek: Ağustos'ta dörtlü zirve olasılığı

Kaynak:Milliyet

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya ve Ukrayna heyetlerinin İstanbul’daki üçüncü buluşmasını değerlendirirken bu hafta içinde Rusya Devlet Başkanı Putin ve ABD Başkanı Trump ile görüşebileceğini söyledi. Arayacağı isimlerden biri de Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy olacaktır diye düşünüyorum. Çünkü Erdoğan, kendi ev sahipliğinde Trump, Putin, Zelenskiy buluşması için çabalamaktan vazgeçmiyor ve bu kez de bunu anlaşıldığı kadarıyla ağustos ayı içerisinde gerçekleştirmeye çalışıyor.

Başladığı günden bu yana savaşın bitmesi için uğraşan Erdoğan’ın gayretinin ardında muhtemelen, Trump’ın Putin’e tanıdığı 50 günlük sürenin ağustos sonunda doluyor olması yatıyor. Hatırlanacağı üzere Trump 14 Temmuz’da, 50 gün içinde bir ateşkes veya barış anlaşması imzalanmaz ve Rusya meşru bir ateşkesi kabul etmeyi reddederse yaptırım uygulama tehdidinde bulundu. Trump, Rusya’nın çok ağır gümrük vergileri ve ayrıca ikincil yaptırımlarla karşı karşıya kalacağı tehdidinde bulundu. Eğer gerçekleşirse, bunun özellikle Rusya’ya uygulanan yaptırımlara katılmayan üçüncü ülkeleri etkilemesi bekleniyor. Türkiye’yi de bu listede sayanlar olsa da geçmişte Türkiye’nin aldığı muafiyetler var.

Trump’ın en son İran’a 60 gün süre tanıdığını açıklayıp, sürenin sonunda İsrail İran’a saldırdığından, sonra da bir ilki yaparak kendisi İran’ı vurduğundan, bu sefer de uluslararası arenada işler daha da sarpa sarmasın diye gayret gösterildiği anlaşılıyor.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, cuma akşamı NTV Televizyonu’nunda, Rusya ve Ukrayna’nın 3’üncü buluşmalarının üç ayağını etraflıca anlattı. Birincisi; insani boyut. Esir, yaralı, ceset, hasta ve mahkum değişimini içeren bu aşama her seferinde takas sayısı artarak ilerliyor. İkincisi, taraflar ateşkes konusunda birbirlerine ilettikleri pozisyonlarını görüşmeye devam etme konusunda mutabık kaldı. Üçüncü ayak ise Erdoğan’ın da gayret gösterdiği liderlerin hangi şartlar altında ve nasıl bir araya gelecekleri konusu.

Fidan bu üçüncü başlık konusunda taraflar arasındaki farkın, ateşkese yaklaşımdan kaynaklandığını anlattı. Bakan Fidan, “Bir taraf liderlerimiz bir araya gelsin, kendi aralarında tartsınlar, aşağıya talimat versin, şöyle olacak derken, diğer taraf da diyor ki biz aramızda bu konuları biraz halledelim, liderler bir araya geldiği zaman bunun adını koymuş olsunlar” dedi. “Konuları biraz halledelim diyenler” Ruslar ve liderlerin “neye evet neye hayır demeye geldiklerini” baştan bilerek gelmelerini istiyorlar.

UMUT HENÜZ ARA ÇÖZÜM İÇİN

Daha katedilmesi gereken çok yol olduğu aşikar. Fidan’ın “Birkaç tur sonra gerçekten bir ara çözümün çıkacağına inanıyorum” sözü buna işaret ediyor. Birkaç tur sonra ancak ara çözüm hedefleniyor. Ancak şu aşamada bizatihi önem atfedilen görüşmelerin devam etmesi. Çözüm konusunda her iki tarafta tam irade olsaydı zaten buna kanaat getirilmezdi.

Bazı değerlendirmelerde üçüncü turun 40 dakika kadar sürdüğü, somut ilerleme kaydedilmediği belirtildi. Ancak bunun kamuoyuna duyuruyla sınırlı süre olduğu söyleniyor. Yani o 40 dakikanın öncesinde tarafların daha uzun ve henüz ayrıntılarının kamuoylarına yansıması istenmeyen başka görüşmeleri olduğu ifade ediliyor. Bakan Fidan, heyet başkanlarıyla bir saatten fazla süren bir görüşme yaptı. Bunu heyetlerin kendi içlerindeki değerlendirme toplantısı izledi. Son halka 40 dakikalık bölüm oldu.

FİDAN DÜNYAYI TETİKTE OLMAYA ÇAĞIRDI

Atıf yaptığım röportajdaki dikkat çekici bir başka bölüm, Fidan’ın İsrail istihbaratını deşifre ettiği kısımdı. İsrail’in Gazze’yi Filistinlilerden “arındırmak” istediği sır değil. Trump’ın iğrenç videosu da ortada. Filistinlilerin, Sina çöllerine sürülmelerinden, bazı Afrika ülkelerine tanınma ve yardım karşılığı gönderilmelerine kadar türlü çeşit senaryo biliniyor.

BAKAN FİDAN, AÇLIKLA DA YOK EDİLMEYE

çalışılan Gazzeliler için İsrail istihbaratının kapı kapı gezdiğini söyledi. Fidan, “İsrailli istihbarat yetkilileri ülke ülke dolaşarak belli ülkeleri yüksek sayıda Filistinli mülteci almaya ikna etmeye çalışıyorlar. İsrail bu taraftan şartları zorlaştıracak, sonra belli ülkeler biz insan kabul ediyoruz dediğinde, bu insanlara diyecekler ki ‘Buralara gitmek ister misiniz?’ Plan; bunlar oraya götürülecek ve Gazze Filistinsiz hale getirilecek” dedi. Dışişleri Bakanı bunu önlemek için ilgili ülkelerde konuşulduğunu, uyarıların yapıldığını belirterek “Bu konuda açıkçası bütün dünyanın tetikte olması gerekiyor” diye ekledi.

• Türkiye
• Barış Zirvesi
• Erdoğan